Amstelveen staat voor hete vuren, ook op te vernieuwen Stadsplein
Amstelveen - De temperaturen liepen vanmiddag flink op in de speciale Heet hè-kas die op het Stadsplein was te bezoeken. De kas had als doel inwoners de 'hittestress van de toekomst' te laten ervaren, maar niet iedereen liep daar warm voor. Want wat is nu eigenlijk het probleem?
Het lokale en regionale journaille was rond het middaguur uitgenodigd voor een klassiek persgesprek, midden in de Heet hè-kas, met een temperatuur van 45.1 graden en een luchtvochtigheid van 25 procent. Zweetdruppeltjes dus voor zowel de journalisten als de wethouder.
Onderbelicht
De wethouder, Floor Gordon (Duurzaamheid & Klimaat, D66), wil met de kas aandacht vragen voor hittestress, een nog tamelijk onderbelicht thema in de wereld van duurzaamheid & klimaatverandering. Ze is van mening dat bewustwording van (het gevaar van) hittestress een belangrijke stap is. De glazen kas was onder andere uitgerust met diverse heaters om de temperatuur flink op te stoken, maar ook hingen er twee 'getemperatuurde' geografische kaarten van Amstelveen: één zoals het nu is, en één zoals het kan gaan worden in 2050. Uiteraard rood uitgeslagen, alsof Amstelveen gefrituurd wordt.
Heet hè-kas
De Heet hè-kas is speciaal ontwikkeld omdat gemeenten tegenwoordig verplicht zijn hittestress-testen te doen, maar ook om dialogen op te wekken. Het leek de initiatiefnemers een goed idee om die dialogen niet te voeren in een heerlijk met airco gekoelde kantoorruimte, maar in een bloedhete glazen kas om vanuit die beleving oplossingen te vinden voor de toenemende hittestress. Bijkomend voordeel, dat leidt vermoedelijk niet tot oeverloze vergaderingen want na een half uurtje ben je de beklemmende hitte wel aardig zat.
(Tekst gaat verder onder foto)
Wat is nu eigenlijk het probleem?
Gordon gaf aan dat veel mensen zich nu nog vaak afvragen wat nu eigenlijk het probleem is. Ze hoort mensen geregeld zeggen dat ze het wel 'een lekker Frans temperatuurtje vinden' als het heet is en dat ze het wel overleven. Dat is ook wat Sander Mager, bestuurslid bij Waterschap AGV, vaak hoort. Hij was vanmiddag ook aanwezig bij de hittekas omdat hitte voor het Waterschap een zeer serieus watervraagstuk is en hittestress onderschat wordt. Want hebben we als het steeds heter wordt wel voldoende water voor koeling? En is dat water dan wel van voldoende kwaliteit? 'We hebben ook water nodig om het groen ook echt groen te kunnen houden en natuurlijk om in te zemmen en af te kunnen koelen,' zegt Mager.
Overleg in de Heet Hè-Kas. In het midden Sander Mager (Waterschap AGV).
Voortrekkersrol
Hij vervolgt: 'We hebben allemaal nog een beetje idee dat het allemaal wel meevalt. Dan hoor je zeggen 'het is maar een paar dagen per jaar, ik zet de airco wel even aan'. Het besef hoe heftig het straks kan worden is er echt nog niet bij mensen. Wat dat betreft moet ik de wethouder een compliment geven, ze pakt echt de voortrekkersrol op dit nog relatief onbekende gebied. Belangrijk, want op het moment dat we het besef wel hebben is het waarschijnlijk te laat om dingen anders te doen en dan nog snel oplossingen te vinden.'
(Zorg-)personeel
Gordon: 'Onderschat niet, hitte doet veel met mensen. Niet iedereen heeft er last van, maar kwetsbare groepen bijvoorbeeld wel. Neem mensen die hart- en vaatziekten hebben of andere medische aandoeningen, daarvoor is extreme of langdurige hitte levensbedreigend. Jaarlijks komen in Nederland volgens het RIVM rond de 200 mensen te overlijden door hitte.' Ze stelt ook dat veel verpleeghuizen en zorginstellingen speciale hitteprotocollen hebben, maar dat extreme hitte vooral ook een probleem is voor (zorg-)personeel, dat al onder hoge druk werkt. 'Personeel valt vaker uit bij hitte en dat is echt zorgelijk. Dat is ook waar de meeste instellingen zich grote zorgen over maken.'
Bewustwording
Gordon legt uit dat de gemeente een belangrijke rol kan en wil vervullen door inwoners bewust te maken van hittestress en hoe de symptomen aan te pakken. Dat doet de gemeente al, bijvoorbeeld door inwoners te enthousiasmeren om tuintegels voor groen te vervangen (met als ludieke actie het NK Tegelwippen), maar bijvoorbeeld ook om groene daken en gevels aan te leggen (met forse gemeentelijke subsidies). Ook worden daar belangrijke stakeholders zoals Eigen Haard bij betrokken.
Geen tegeltax Amstelveen
Gordon ziet in ieder geval weinig heil in een tegeltax (belasting voor mensen die teveel tegels in hun tuin hebben). Ze denkt veel meer te kunnen bereiken door mensen bewust te maken zodat ze zelf stappen ondernemen om tegels te vervangen voor groen. Bovendien weegt een tegeltax, ondanks de vele platbetegelde tuinen in Amstelveen, nauwelijks op tegen de kosten. 'Want ga dat maar eens handhaven,' zegt ze.
Vernieuwing Stadsplein
'Voor de gemeente is vooral ook een belangrijke rol weggelegd in de openbare ruimte, ook die moet koel blijven met voldoende schaduwplekken,' zegt Gordon. Hoewel Amstelveen al een relatief groene gemeente is, kan dat in de ogen van Gordon nog veel beter. In diverse wijken, maar zeker ook op het nu stenen Stadsplein.
Eén van de voorlopige schetsontwerpen (niet definitief) voor een vernieuwd Stadsplein.
In de kas waren vast enkele impressies (voorlopige schetsontwerpen) opgehangen van het te vernieuwen Stadsplein, waarbij dus ook volop rekening wordt gehouden om hittestress in te perken. 'De impressies zijn zeker nog niet definitief. Maar het geeft wel een beeld,' zegt Gordon. Op de impressies veel bomen, maar ook witte tegels die beter hittewerend zijn. Er lagen zelfs stukken proeftegels in de kas.
Gordon legt uit dat de parkeergarage onder het Stadsplein ervoor zorgt dat niet alles kan en dat er ook veel voertuigen over het Stadsplein moeten blijven rijden voor de bevoorrading waardoor het geen groot grasveld of compleet Stadspark zal worden. 'Maar dat het beter moet, dat is duidelijk. We zullen ook de evenementen anders moeten vormgeven, met kleinere tentjes in plaats van één hele grote.'
In 2050
Gordon tot slot: 'Voor veel mensen is hittestress nog een ver van mijn bed-show, maar het komt toch al aardig dichtbij. Ik wil niet dat ze hier in 2050 zeggen: wat hebben ze toen stomme dingen gedaan, hadden ze niet beter kunnen nadenken over klimaatverandering en de hitte?,' besluit Gordon.