De (afval-) helden van Amstelveen
Amstelveen - In heel Nederland zijn er ruim 30.000 werknemers die afval inzamelen, de milieustraat draaiende houden en ons afval recyclen. Je bent vast weleens op het Afvalbrengstation in Amstelveen geweest. Jaarlijks komen hier ruim 185.000 bezoekers. De werknemers van Afvalbrengstation Grutterij staan hier door weer en wind. Het werk gaat altijd door. Of het nu ‘s nachts is, in weekeinden of in tijden van crisis. Nederland zet deze mensen graag in het zonnetje tijdens de week van de Afvalhelden. Want het zijn zij die onze wijk schoonhouden, de vuilnis bij thuis ophalen en ons afval verwerken. Alle reden om deze mensen eens in de spotlight te zetten.
Afval is geen rotzooi
Het zonnetje schijnt als AmstelveenZ wordt uitgenodigd voor een rondleiding bij het Afvalbrengstation op de Grutterij. Als eerste valt de enorme bedrijvigheid op. Volgeladen auto’s, bedrijfswagens die gewogen worden, aanhangers met stenen en zelfs de bakfiets met de oude computer ontbreekt niet. ‘Je kan eigenlijk wel van een gezellige reuring spreken’, aldus Ruud Oosterhof, teamleider Afvalbeheer en bovenal een mens met grote interesse voor natuur en milieu. Hij staat ons al op te wachten. Meteen vallen de woorden: jee, wat een afval bij elkaar, wat een rotzooi in die bakken. ‘Ik praat liever over grondstoffen’, zegt Ruud. ‘Want van al dit afval maken wij namelijk weer nieuwe producten.’
In Nederland gooien wij miljarden kilo’s afval weg, en daar moeten we wat mee. Zorgen dat afval weer hergebruikt kan worden als grondstof. Het begint allemaal bij sorteren. Want sorteren maakt je afval waardevol.
Heeft het echt zin om afval te sorteren?
‘Deze vraag wordt mij zo vaak gesteld. Vroeger gooiden we het meeste afval in één bak. Buiten de stad werd dan een grote kuil gegraven en daarin werd al het afval verzameld. Iedere laag afval werd afgedekt met zand zodat het vuil niet kon stinken. In sommige steden werden dan grote ovens gebouwd om daarin het afval van de stad te verbranden. Alleen de aardappelschillen werden opgehaald door de schillenboer. En misschien herinner je nog wel dat op school het hele fietsenhok vol met oud papier lag? Daar kon je geld mee verdienen. Maar nu weten we dat hoe meer we scheiden en sorteren, hoe minder nieuwe grondstoffen we hoeven te gebruiken. Daardoor hebben we minder aardolie voor nieuw plastic nodig. En daardoor hoeven we minder bomen te kappen. Dat is veel beter voor het milieu.’
Gelukkig is Amstelveen steeds actiever bezig met het scheiden van afval. Als we onze spullen gaan gebruiken als een kingloopsysteem krijg je vrijwel geen afval meer. Neem een mobiele telefoon. Jaarlijks worden er twee miljard nieuwe telefoons geproduceerd en deze bevatten een goudmijn aan onderdelen zoals nikkel, een chip, zilver en goud.
Ruud legt uit: ‘Bijna alle onderdelen worden telkens opnieuw gebruikt. Nieuwe producten worden vanzelf weer grondstoffen voor andere producten en die daarna ook weer. Je kan het zien als een kringloop die rond blijft gaan. Op deze manier krijg je geen afvalbergen meer. We hoeven ook minder producten uit het buitenland te importeren. Hoe meer recycling, des te minder er verbrand hoeft te worden. Dat levert minder vervuilde lucht op. Veel mensen weten het misschien niet maar glas kunnen we oneindig recyclen, als je het maar in de glasbak gooit. Als inwoner van Amstelveen begin je thuis met bronscheiding.’
Ruud Oosterhof
Bronscheiding?
Om die term het beste uit te leggen neemt Ruud ons mee langs de 13 gescheiden afvalstromen. Je kent ze vast wel: al die grote bakken met verschillende nummers erop. Feit is dat wij jaarlijks per persoon zo rond de 500 kilo afval produceren. ‘Afval is iets waar jij niets meer mee kan, maar wat van grote waarde is voor ons systeem’, vertelt Ruud. ‘Bronscheiding begint bij de mensen thuis. Denk bijvoorbeeld aan je tuinafval, oude bloemen of je voedselresten. Die gaan in je groene container thuis, deze wordt geleegd, verwerkt en zo hebben we weer compost en biogas waarmee we hier in de buurt de kassen kunnen verwarmen.
Of wat dacht je van een pak melk uit de oranje bak: geloof het of niet, maar plastic is enorm geschikt voor sneakers. Zo kan het zomaar zijn dat jij over een tijdje op je eigen afval loopt. En oud papier wordt zomaar weer een prachtig leesboek. Daar staan we veel te weinig bij stil. Alles begint met bronscheiding. Daarmee haal je thuis de verschillende soorten afval al uit elkaar en leg je de basis.’
Of wij het goed doen als gemeente?
‘Wel vergeleken met andere gemeentes, maar het kan veel beter’, concludeert Ruud. ‘Nog te vaak merken we dat de mensen het GFT (groente-, fruit- en tuinafval) bij het restafval gooien. Het doel van dit jaar is dat 74 procent van ons afval gerecyled of hergebruikt wordt. Daarin is bronscheiding erg belangrijk. We zien dat veel mensen graag hun steentje bijdragen op het gebied van hergebruik. Dat is mooi, want ook Amstelveen wil samen met haar inwoners op weg naar een goed milieu. En gooi nooit zomaar afval weg, zeker niet in de natuur. Want zwerfafval heeft negatieve gevolgen voor ons milieu. We vinden nogal eens wat.’
Lachgas is duur
Je ziet ze misschien wel eens liggen bij de ondergrondse containers of in de bosjes: cilinders met lachgas. Hoewel ze leeg lijken zit er altijd nog wat lachgas in. Daarom mogen ze absoluut niet in de ondergrondse containers gegooid worden. 'Deze lachgascilinders kunnen namelijk ontploffen bij het verwerken, met name bij het verbranden van restafval. Dit is én gevaarlijk en geeft grote schade. Al het Amstelveens restafval moet daarom sinds eind 2023 geshredderd worden. Op die manier is men er zeker van dat eventueel aanwezige lachgascilinders kapot zijn en geen gevaar meer opleveren. Dit is een extra handeling en daarmee een kostenpost voor de gemeente van circa 600.000 euro per jaar. Dat we deze cilinders nu vinden, komt omdat lachgas in deze grote cilinders illegaal is geworden.'
Alle dagen druk
We lopen verder naar één van de laatste bakken. De medewerkers zijn ondertussen druk bezig om een ieder vriendelijk te helpen. Een mevrouw loopt twijfelend rond met een grote vuilniszak. Eén van de mannen loopt naar haar toe en legt haar uit dat nog draagbare kleding in de ondergrondse container geplaatst mag worden. Een ander vraagt waar de lege potten verf moeten. Met plezier wordt hij begeleid naar de juiste plek. Een doodgewone donderdag op bij het Afvalbrengstation leert dat er niet zoiets bestaat als ‘gewoon afval’. De mensen die hier komen hebben allemaal een verhaal. Soms vertellen ze van wie de oude kast geweest is of laat iemand nog even de stoelen zien waar ze al van jongs af aan op heeft gezeten bij haar lievelingsoma. En ondanks de soms waardevolle herinneringen wordt het toch tijd om op te ruimen.
Helden? Ja, zeker. Ze staan zeven dagen per week voor Amstelveen klaar. ‘En alle dagen druk, zet dat er maar bij’, besluit Ruud.
Door: Barbara Jongsma
Dit artikel verscheen eerder in de april-editie van AmstelveenZ Magazine, nummer 97.