Gemeenteraad staat voor 'duivels dilemma' rond Cobra Museum
Amstelveen - Het Cobra Museum heeft gisterenavond het opgestelde Masterplan gepresenteerd aan de gemeenteraad. Zakenman Marius Touwen, die het plan verdedigde en bij voorbaat al 5-0 achterstond omdat het plan al volledig was gefileerd door de Amstelveense Adviesraad Cultuur (AAC), weerde zich kranig, maar kon de gemeenteraad en het College nog niet overtuigen van de gekozen koers en financiering. Duidelijk is dat de gemeenteraad voor een duivels dilemma staat: niemand wil echt van het Cobra Museum af, maar een faillissement dreigt nog altijd. Welke prijs wil Amstelveen betalen?
Faillissement, of geen faillissement: dat is de vraag die volgens Touwen voorligt. Hij verklaarde dat de Stichting Cobra Museum inmiddels al technisch failliet is, dat de schuld is opgelopen tot 1,2 miljoen euro en dat hij twee ton heeft gestort zodat het museum nog even aan lopende verplichtingen kan voldoen. Kortom, het is 1 voor 12. Eind november moet een subsidieschikking worden afgegeven, anders lijkt het definitief einde verhaal.
Rollercoaster
Touwen wierp zich in september, aanvankelijk tegen wil en dank, op als redder van het Cobra Museum. Hij belandde vervolgens in een Cobra-rollercoaster die veel van zijn tijd opslokt. Dat de schuld van het museum zover kon oplopen voordat er echt aan de bel getrokken werd noemde hij gisterenavond in ieder geval ‘iets dat nooit meer mag gebeuren.’ Ook stelde hij dat het museum in de afgelopen jaren te hoge bezoekersaantallen heeft geprognotiseerd om de begroting maar sluitend te maken. De bezoekersaantallen werden vaak niet gehaald, met alle gevolgen van dien. Dat moet anders, volgens Touwen.
Maar vooral krijgt het Cobra Museum volgens Touwen al jaren structureel te weinig geld van de gemeente om een gezonde bedrijfsvoering te kunnen berwerkstelligen. Overigens iets dat door het College als opmerkelijk wordt ervaren, omdat die kritiek pas kwam nadat het museum dit jaar in serieuze financiële nood kwam door sterk tegenvallende (of waren het te hoog geprognotiseerde) bezoekersaantallen.
Neergesabeld
Touwen is natuurlijk niet op zijn achterhoofd gevallen en zou er vermoedelijk niet zoveel tijd, energie en geld insteken als hij - los van het behoud van de historisch gezien belangrijke Cobra-kunststroming - geen potentie zag in het museum. Hij heeft als geslaagd zakenman ook al veel vaker met het bijltje gehakt rond noodlijdende organisaties, maar moest erkennen dat hij nooit in zijn carrière zo hard was neergesabeld voordat hij een plan kon verdedigen.
De AAC maakte, als belangrijk adviesorgaan voor het College en de gemeenteraad, gehakt van het Masterplan, maar hij toonde zich strijdbaar, ook al had hij de kritiek op de AAC (dat in zijn visie het plan kennelijk niet goed had gelezen, vermoedelijk aan dyslexie lijdt en er slechts een uurtje over had vergaderd) wellicht beter achterwege kunnen laten. De AAC en ook het College hadden een grote koerswijziging verwacht voor het museum, maar die liet het Masterplan niet zien.
Touwen stelde als ervaringsdeskundige dat het roer volledig omgooien in een noodlijdende organisatie, vaak binnen 8 maanden alsnog een faillissement betekent. Dat is ook de reden dat in het plan (nog) niet in het personeelsbestand is gesneden, maar zelfs in een uitbreiding van FTE voorziet (extra zakelijk manager). Om zodoende de zwakke plekken in de organisatie bloot te kunnen leggen en dan pas in te grijpen.
Veel vragen
Touwen gaf op de circa veertig (!) vragen die de verschillende partijen van links en rechts op hem afvuurde ruimhartig antwoord. Het veranderde de zienswijze van het College van B en W op het plan vooralsnog niet, zo gaf wethouder Herbert Raat aan het eind van de vergadering aan. Touwen leek GroenLinks nog het meest te kunnen overtuigen. Naast Philip Bodenstaff van 50-Plus, die persoonlijk een groot Cobra-liefhebber is, was GL-raadslid Stieneke Kruijer ongeveer het enige raadslid dat nieuwe hoop kreeg van Touwen.
Kruijer kreeg de indruk dat de andere partijen de reacties op het Masterplan al de avond ervoor hadden geschreven en nauwelijks het verweer van Touwen in hun uiteindelijke bespiegelingen - na het vragenvuur - hadden meegenomen. Die indruk maakte de meeste voorgelezen bespiegelingen ook, maar Michel Becker van Actief voor Amstelveen (AVA) distantieerde zich daar verre van. Ook vond hij het maar vreemd dat partijen die kritische vragen stelden over het dossier als cultuurbarbaren worden weggezet.
Meer geld
Feit blijft dat Touwen het in het Masterplan waagt om de gemeente naast de 1,4 miljoen euro per jaar die in principe al klaar staat, nog meer geld te vragen, in plaats van minder. Onder andere via een zelfbedachte huurkorting van ruim twee ton per jaar, kwijtschelding van niet betaalde huur én een verbouwing van het museum van circa 2 miljoen. De gemeente zou daar grotendeels voor moeten opdraaien, ook al is Touwen niet te beroerd ook zelf een risico van een half miljoen euro te lopen (naast de twee ton die hij al stortte) en is hij eventueel ook bereid via een hypotheekconstructie de verbouwing van 2 miljoen euro op zich te nemen.
Huurverlaging niet mogelijk
Financieel wethouder Adam Elzakalai hielp hem hard uit die droom: ‘We kunnen de huur niet halveren en gaan dat ook niet doen. De huur is gebaseerd op het gemeentelijk vastgoedbeleid dat de gemeenteraad vorig jaar in november heeft vastgesteld. Daar zit een huursystematiek achter, waar we niet van mogen en kunnen afwijken. Als we dat wel zouden doen, dan geldt die korting niet alleen voor het Cobra Museum, maar voor alle instellingen, van de Schouwburg tot het Poppentheater, omdat er een hele systematiek achter zit.' Daarnaast wees Elzakalai op het feit dat het Cobra Museum met 88 euro per vierkante meter al een huurprijs heeft die dik onder het marktniveau ligt. ‘Gemiddeld is het ruim boven de honderd euro.’
Zo werkt het niet
Ook de hypotheekconstructie die Touwen voorstelde om de verbouwing van het Cobra Museum (o.a. een meer open gevel en een opgewaardeerd café) te dragen bevreemdde Elzakalai, omdat het gebouw van de gemeente is en niet van Touwen of het Cobra. ‘Het is ons pand, waar de heer Touwen een hypotheek op wil nemen. Als hij vervolgens niet aan de verplichtingen voldoet, dan worden wij gedwongen het pand verkopen. Zo werkt het natuurlijk niet. Het is hetzelfde als wij een hypotheek van 2 miljoen nemen op het huis van de heer Touwen en als we onze verplichtingen dan niet nakomen dat hij zijn huis moet verkopen.'
Vertrouwen
Wethouders Elzakalai en ook Raat stelde dat de discussie vooral een vertrouwenskwestie is. ‘De vertrouwensvraag is of we op basis van het Masterplan doorgaan met het huidige museum, of niet,’ sprak Elzakalai. ‘Het is een ongelooflijk lastige vraag, waar we zelf ook mee worstelen. Hoe gaan we op een goede, zorgvuldige manier om met gemeenschapsgeld in relatie tot het Cobra Museum? Daar gaan wij de komende dagen verder mee aan de slag.'
Duivels dilemma
Raat noemde het een duivels dilemma en verklaarde ook dat het College niet in het geheim aan een Plan B werkt. 'Niemand wil een museum sluiten. De vraag is of er voldoende vertrouwen is in het Masterplan om de problemen achter ons laten, of dat er wat anders moet gebeuren.' Raat meldde net als Elzakalai dat het Cobra-pand van de gemeente is en dat in het geval van een faillissement de 1,4 miljoen euro die gereserveerd is voor het Cobra Museum, ook naar een andere invulling op kunst & cultuurgebied kan gaan.
Het College van B en W presenteert komende dinsdag een college-advies aan de gemeenteraad: daar wordt met belangstelling naar uitgekeken. Uiteindelijk heeft de gemeenteraad het laatste woord.