Hartstilstand op het veld
Amstelveen - In 2017 zakte voetballer Abdelhak Nouri op amper 20-jarige leeftijd in elkaar tijdens het voetballen. Hij kreeg een hartstilstand en door zuurstofgebrek vanwege een foute inschatting liep hij ernstige hersenschade op. In 2019 ging het mis bij voetballer Daley Blind. Hij zakte tijdens een wedstrijd in elkaar omdat hij vermoedelijk een hartstilstand kreeg. Achteraf bleek het om een ontstoken hartspier te gaan.
In 2021 zijn veel mensen op televisie getuigen van de hartstilstand van Christian Eriksen tijdens een EK-finale. Dankzij het snelle handelen van de mensen om hen heen, is het voor Blind en Erikson goed afgelopen en hebben ze hun sportcarrière, en vooral hun leven, voort kunnen zetten. Maar deze voetballers zijn niet de enigen die te maken kregen met hartproblemen op hetveld. Julian overkwam hetzelfde.
Ineens ging het licht uit
Julian (22) voetbalt bij RODA ’23 in Amstelveen. Tijdens een training zakt Julian in elkaar. Zijn teamgenoten zien hem voorover vallen en al snel wordt duidelijk dat Julian een hartstilstand heeft. ‘Ik dacht dat ik mij niet lekker voelde omdat ik zo kort voor de training had gegeten, maar ineens ging het licht uit’, vertelt hij.
Achter slot en grendel
De vereniging denkt goed voorbereid te zijn op dit soort gebeurtenissen en iedereen komt snel in actie. Er wordt 112 gebeld en het team gaat op zoek naar de AED. Maar dit blijkt niet makkelijk: de dichtstbijzijnde AED staat in een kantoor achter slot en grendel. Gelukkig is er op dat moment een trainer aanwezig die de sleutel van het kantoor heeft, waardoor de AED alsnog snel ingezet kan worden. De zorg wordt overgenomen door de politie en ambulance en Julian heeft het geluk dat hij vrij snel weer bij bewustzijn komt. Maar het scheelde niet veel of hij had dit verhaal niet kunnen navertellen. ‘Ik ben blij dat er mensen waren die wisten hoe ze moesten handelen’, vertelt Julian.
‘Na de hartstilstand ontwaakte ik pas in de ambulance, omringd door hulpverleners’, vervolgt hij. ‘Daar zag ik mijn vader en werd ik emotioneel. Het voelde als de slechtste film waarin ik de hoofdrol speelde. Het meest angstaanjagende moment was de eerste nacht in het ziekenhuis na de hartstilstand, waarin ik besefte dat mijn leven op instorten stond. Gelukkig hoorde ik een dag later dat er geen hersenschade was en dat het goed zou komen. De daaropvolgende maand was een achtbaan van emoties, gedomineerd door dankbaarheid. Uiteindelijk kreeg ik een hartoperatie en ging alles de goede kant op.’
Julian
Het belang van een zichtbare en werkende AED
RODA ‘23 is een voorbeeld voor andere verenigingen, want dit is niet de enige club waar dit soort situaties zich voordoen. Vaak wordt gedacht dat het hebben van één of meerdere AED’s voldoende is, maar helaas is dat niet zo. Het is van groot belang de AED op te hangen op een zichtbare en toegankelijke plek voor iedereen. Het liefst buiten, in een speciaal daarvoor ontworpen AED-kast.
En wanneer er wel een slot of pincode op de kast zit, is het noodzaak om de sleutel of de toegangscode toegankelijk te maken voor anderen. Dit zijn enkele voorbeelden van concrete aandachtspunten waarmee de vereniging een stuk hartveiliger wordt. Denk hierbij ook aan zichtbaarheid, communicatie, accessoires en onderhoud. Met alleen ophangen ben je er nog niet. ‘Dankzij de beschikbaarheid van een AED en de inspanningen van omstanders ben ik gespaard gebleven van hersenschade en een rolstoel en mag ik nog in leven zijn, daar ben ik zo dankbaar voor’, zegt Julian.
AED-cursus
‘Het heeft me geschokt dat zo weinig mensen weten hoe ze moeten handelen in noodsituaties. Ik neem het ze dan ook niet kwalijk, maar wel het systeem. Het is mijn pleidooi om reanimatielessen verplicht te maken op middelbare scholen. Slechts anderhalf uur investeren in een AED-cursus levert ons onschatbare winst op: het redden van levens’, vervolgt Julian geëmotioneerd. ‘Bovendien zou de overheid meer middelen kunnen vrijmaken om de bevolking op te leiden, aangezien de kosten voor een AED-cursus hoog kunnen zijn. Hoewel een AED een uitgave kan zijn voor organisaties, is het redden van een leven simpelweg van onschatbare waarde. Mocht je de middelen hebben om een reanimatiecursus te volgen, dan zou ik dat iedereen aanraden. Uiteindelijk kun je de uitkomst van een reanimatie niet bepalen maar de input, wat jij doet, wel. Het zorgt er voor dat je niet machteloos bent indien de situatie zich afspeelt.’
‘Julian heeft gelijk’, vult Ronald, voorzitter van RODA ’23, aan. ‘Als vereniging zijn we enerzijds slordig geweest met de plaatsing van de AED en anderzijds zijn we ons onvoldoende bewust geweest van het feit dat weinig mensen weten hoe er vervolgens mee om te gaan. Als vereniging hebben we besloten dat in ieder geval alle trainers een AED-cursus gaan volgen, om zodoende een grote dekking te hebben van vrijwilligers die een AED kunnen bedienen in geval van nood. Wij zijn blij dat het met Julian goed afgelopen is en zullen er alles aan doen om een situatie als deze met Julian te kunnen voorkomen.’
Snelle hulp
In Nederland is het niet verplicht voor sportverenigingen om een AED te hebben, maar het wordt wel sterk aanbevolen door verschillende instanties en organisaties, zoals de Nederlandse Hartstichting en de sportbonden.
Snelle hulp maakt het verschil tussen leven en dood. Direct reanimeren en een AED binnen 6 minuten aansluiten vergroot de kans op overleving zonder beschadigingen of risico’s na het ongeval met maar liefst 80 procent. Veel sportverenigingen hebben daarom vrijwillig een AED aangeschaft, in sommige gevallen in samenwerking met de gemeente. Maar 25 procent van de sportverenigingen heeft nog geen AED en 20 procent van de sporters is niet op de hoogte van de aanwezigheid van een AED. Maar 50 procent van de gehele Nederlandse bevolking weet, indien nodig, een AED in de buurt te vinden.
Hartveiligheidstest
Om verenigingen te helpen inzien hoe het met hun eigen hartveiligheid is gesteld, is de Hartveiligheidstest ontwikkeld. Door op een snelle test met een paar vragen antwoord te geven, krijgen sportverenigingen direct inzicht in wat er nog moet gebeuren om hartveilig(er) te worden. Om je daarnaast extra te helpen kun je gratis advies op locatie aanvragen naar aanleiding van de test. Met soms maar een paar kleine aanpassingen kies je als vereniging voor een omgeving waar iedereen met een gerust hart kan sporten. Inmiddels steunen de KNVB en NOC*NSF dit project.
KNVB
Bondsarts Edwin Goedhart (KNVB) ziet graag dat clubs over een AED beschikken, maar ook kennis over het gebruik en onderhouden ervan, is heel belangrijk. Goedhart vertelt: ‘Is er een AED die regelmatig gecontroleerd wordt en waarvan iedereen weet waar die hangt? Zijn er daarnaast genoeg leden die weten wat je moet doen bij een hartstilstand en hoe je de AED bedient? Zorg als vereniging dat je in kaart brengt hoe goed voorbereid je bent als er echt een hartstilstand ontstaat.’
Julian sluit af: ’Dankzij de snelle inzet van een AED heb ik mijn leven kunnen behouden en voel ik me zelfs beter dan voorheen dankzij een mooie operatie. Mijn sociale leven, studie en werk heb ik weer opgepakt. Ik koester de kleine dingen meer dan ooit tevoren, omdat ik me steeds beter realiseer wat echt belangrijk is in het leven.’
Hartveilig
Maak de sportvereniging hartveilig. Op Hartveiligheidstest.nl doe je een gratis test. Na het invullen ontvang je direct de uitslag waarna je gratis advies op locatie kunt inplannen.
Dit artikel verscheen eerder in de juli/augustus editie van AmstelveenZ Magazine, nummer 80.