Wethouder van Ballegooijen over de zorg in Amstelveen: 'voorkomen is beter dan genezen'
Amstelveen - De zorg staat onder druk. Mede door toenemende vergrijzing, een hogere levensverwachting, meer chronisch zieken, stijgende zorgkosten, een tekort aan huisartsen en personeelstekorten in de hele sector piept en kraakt het zorgsysteem behoorlijk. Nee, het is bepaald geen wervend reclamepraatje dat wethouder Marijn van Ballegooijen kan houden over de staat van de zorg. Toch houdt de wethouder hoop. ‘We moeten de komende jaren écht met een nieuwe en veel bredere blik naar zorg en gezondheid gaan kijken. We richten ons beleid veel meer op preventie, het voorkomen van ziektes en op het welzijn van inwoners, daar ligt de oplossing voor de toekomst.’
Innemend, betrokken en sociaal. Marijn van Ballegooijen is niet direct een wethouder die vaak op de voorgrond treedt, maar achter de schermen des te meer wordt gewaardeerd voor de inspanningen die hij levert om zo goed, flexibel en bereikbaar mogelijke zorg in Amstelveen na te streven. Met een benadering waarbij preventie en welzijn sleutelwoorden zijn, wil gemeente Amstelveen samen met de vele (regionale) zorg- en welzijnspartners het tij keren.
Gezondheidsagenda
‘Voorkomen is beter dan genezen.’ Het is een oud gezegde dat in feite de leidraad vormt voor de nieuwe koers die gemeente Amstelveen onder aanvoering van Van Ballegooijen, heeft ingezet. Dit voorjaar wordt de nieuwe ‘Gezondheidsagenda Amstelveen’ aan de gemeenteraad voorgelegd. Van Ballegooijen somt een aantal trends op die niet direct vrolijk stemmen. ‘We zien in Amstelveen, net als in heel Nederland, een toename van het aantal mensen met overgewicht en chronische ziekten. Ook stijgt het aantal jongeren dat rookt of vapet weer, nadat we de afgelopen jaren een daling zagen na een intensieve anti-rook campagne. Veel inwoners voelen zich eenzaam. En een andere zorgelijke ontwikkeling is dat we een afname zien van de vaccinatiegraad, mede doordat mensen minder vertrouwen hebben in zorginstanties en de overheid.’
Huisartsen
Huisartsen vervullen nog altijd een belangrijke rol als het aankomt op zorg en op signalering van onderliggende problemen bij inwoners, maar ook hier knelt het. Amstelveen kampt inmiddels ook met een tekort aan huisartsen, stelt Van Ballegooijen. ‘We willen daarom twee nieuwe huisartsenposten realiseren, aan de Lindenlaan en bij Alleman. Die zijn hard nodig. Uit onderzoek is gebleken dat het gebrek aan geschikte en betaalbare huisartslocaties een rol speelt in het tekort.’ Ook de verdere digitalisering van de huisartsenzorg kan bijdragen aan een oplossing. ‘Tegenwoordig hoef je niet altijd meer langs te komen en zijn er huisartsen waarmee je kan appen of beeldbellen. Dat scheelt natuurlijk veel tijd.’
Bewegen Op Recept
De wethouder ziet dat de samenwerking tussen huisartsen en andere zorgpartners de afgelopen jaren al sterk is verbeterd. Een belangrijke ontwikkeling is dat huisartsen tegenwoordig veel breder kijken naar het welzijn van een patiënt. Kreeg je vroeger al snel een pilletje om de pijn te bestrijden, nu is in plaats van enkel een medicijn op recept, ‘Bewegen Op Recept (BOR)’ een nieuwe trend, die bovendien aanslaat: ‘Twee jaar geleden hebben we de eerste stappen gezet met Bewegen Op Recept (BOR). Inwoners worden dan via een BOR-coach van AmstelveenSport begeleid naar een passend beweegprogramma om gezonder en vitaler te worden, waardoor ze minder afhankelijk worden van zorg. Dat is een groot succes. Er zijn al honderden inwoners geholpen en aan het bewegen geslagen, het is een mooi voorbeeld van wat we voor ogen hebben.’
De wethouder stelt ook dat het groeiend aantal chronisch zieke inwoners met Bewegen Op Recept beter geholpen kunnen worden. ‘Door de nadruk veel meer te leggen op wat mensen wel kunnen, in plaats van niet, kunnen we heel veel bereiken. We noemen dat ook wel positieve gezondheid. Daarmee kijken we verder dan alleen naar de ziekte van mensen, maar ook naar de manier waarop zij hun leven meer invulling en betekenis kunnen geven ondanks dat ze ziek zijn.’
Welzijn Op Recept
In de lijn van Bewegen Op Recept, wordt daarom meer en meer ingezet op ‘Welzijn Op Recept (WOR). Want een goed welbevinden is cruciaal voor een betere gezondheid. Samen activiteiten ondernemen, vrijwilligerswerk doen, een theaterbezoek of een koffieochtend, het kan een wereld van verschil maken. ‘We willen onze inwoners helpen contacten te leggen met anderen. Ontmoeten en elkaar leren kennen is heel belangrijk, ook voor de sociale samenhang in een buurt of wijk, zeker gezien onze diverse en internationale bevolkingssamenstelling. In ons nieuwe gezondheidsbeleid maakt ontmoeten een belangrijk onderdeel uit van het geheel.’
Eenzaamheid
Voor Van Ballegooijen is het sociale aspect in het zorgbeleid dus van groot belang. Instanties als Participe Amstelland (een organisatie die zich inzet om inwoners te ondersteunen en met elkaar te verbinden) en bewonersgroepen spelen daar een belangrijke rol in. Neem bijvoorbeeld eenzaamheid, dat is ook in Amstelveen een niet te onderschatten probleem. ‘Tien procent van de ouderen in Amstelveen is ernstig eenzaam. Dat leidt vaak ook tot bijkomende problematieken, zoals ondervoeding.’
‘Veel gezondheidsklachten worden veroorzaakt door sociaal isolement. Mensen die eenzaam zijn, zijn vaak ook moeilijker te bereiken en durven niet direct een hulpvraag te doen. Met initiatieven als Better Together* en ook Maatjesprojecten waarbij diverse zorginstanties zijn betrokken proberen we mensen uit hun sociale isolement te halen en leuke activiteiten te ondernemen. Je ziet mensen dan enorme stappen maken.’
‘DOOR DE NADRUK TE LEGGEN OP WAT MENSEN WÉL KUNNEN, KUNNEN WE HEEL VEEL BEREIKEN’
Aandacht voor mantelzorgers
Doordat mensen tegenwoordig veel langer thuis blijven wonen is ook de druk op mantelzorgers groot. ‘Mantelzorgers worden steeds belangrijker en vervullen een centrale rol. Uit onderzoek blijkt dat één op de elf mantelzorgers de zorg eigenlijk niet meer aankan en overbelast is. Het is voor ons zaak hen te adresseren en hulp te bieden. We doen dat met onze zorgpartners, zoals Mantelzorg & Meer, op diverse manieren, bijvoorbeeld door respijtzorg te bieden. Via respijtzorg kan een mantelzorger tijdelijk worden vervangen om even op adem te komen. Maar ook cursussen om de kennis en kunde van mantelzorgers te vergroten of ze in contact te brengen met lotgenoten dragen bij om de druk op mantelzorgers te verlichten.
Lang Leven Thuis Flats
Van Ballegooijen meldt ook dat de gemeente meer gaat investeren in zogenoemde ‘Lang Leven Thuis Flats’. Dit zijn flats waar bewoners in bredere zin zorg en (sociale) ondersteuning krijgen en waar een flatcoach actief is die voor verbinding in de flat zorgt tussen bewoners, maar ook tussen de verschillende zorgaanbieders die er komen. Een bekend voorbeeld daarvan is de Dignahof in Westwijk, waar veel activiteiten voor bewoners worden georganiseerd en waar ook diverse voorzieningen (zorg en verzorging) zijn gerealiseerd. ‘We willen het aantal Lang Leven Thuis Flats uitbreiden en het concept ook uitrollen naar buurten. Belangrijk is dat er een goede mix van bewoners is.’
Valpreventie
Ouderen die minder mobiel zijn, komen vaak ten val met breuken of zware kneuzingen tot gevolg. Los van de druk op zorgspecialisten die dat met zich meebrengt, heeft dat ook zijn weerslag op de fysieke én mentale gezondheid van ouderen omdat zij na een val beperkt worden in hun kunnen. Momenteel is er daarom veel aandacht voor valpreventie, want vallen kan zeker op oudere leeftijd verstrekkende gevolgen hebben. Van Ballegooijen: ‘We bieden gratis valpreventiecursussen aan. Deelnemers werken daarin aan balans en spierkracht om het valrisico te verkleinen.’
Geheel in lijn van de bredere kijk op de zorg & welzijn worden deelnemers aan die cursus ook voorgelicht over gezonde voeding en zaken als medicijngebruik. Hoewel over zorgkosten het nodige te doen is en veel gemeenten met (forse) tekorten kampen, bijvoorbeeld op het gebied van jeugdzorg, staat Amstelveen er wat financiën betreft relatief goed voor. In de gemeentelijke begroting gaat in 2025 circa 80 miljoen euro (!) naar Zorg & Jeugd, bijna eenvijfde van de totale begroting. ‘Natuurlijk zijn er grenzen, maar geld is op dit moment geen beperkende factor om ons zorgbeleid na te streven,’ zegt Van Ballegooijen. ‘Het belangrijkste is dat de zorg goed, bereikbaar en flexibel is.’
Preventie
Al met al weet iedereen dat meer bewegen, een gezonde levensstijl en een goed sociaal netwerk de eenvoudige ingrediënten zijn voor een gezondere maatschappij en een verminderde druk op de zorg, maar Van Ballegooijen benadrukt dat het niet zo simpel is als het lijkt. ‘De gezondheid van inwoners hangt veel samen met hun leefsituatie, er spelen bijzonder veel factoren een rol. Tot een gezondere leefstijl komen is voor niemand eenvoudig, zeker niet als je bijvoorbeeld financiële zorgen hebt of last hebt van stress. Het is niet even een kwestie van alleen maar gezondere keuzes maken. We proberen inwoners daarom vooral te helpen om gezonder te leven en hen ook sociaal te ondersteunen. We moeten de komende jaren vooral samen werken aan een gezonder Amstelveen,’ besluit de wethouder.
Better Together: samen tegen eenzaamheid
Better Together is een samenwerkingsverband tussen verschillende maatschappelijke organisaties en inwoners uit Amstelveen in de strijd tegen eenzaamheid. Het is een netwerkorganisatie die zelf geen hulpverleners in dienst heeft, maar wel de weg kent en diverse activiteiten, ontmoetingen en cursussen organiseert. De deelnemende organisaties in Better Together richten zich op samenwerking, kennisoverdracht en deskundigheidsbevordering en bepalen zelf de koers, gesteund door gemeente Amstelveen. Voel jij je eenzaam? Ga naar www.bettertogether.nl.
Dementievriendelijk Amstelveen
Wist je dat Amstelveen sinds eind 2024 een dementievriendelijke gemeente is? Amstelveen zet zich actief in om mensen met beginnende vergeetachtigheid of dementie zo lang mogelijk mee te laten doen in de samenleving. Wethouder Van Ballegooijen mocht daartoe eind vorig jaar een officieel certificaat van Alzheimer Nederland ontvangen. Geheel in lijn van de nieuwe Gezondheidsagenda wil Amstelveen dat haar inwoners ongeacht aandoening of ziektebeeld kunnen blijven doen waar zij gelukkig van worden. ‘We blijven mensen met dementie zien als mens,’ aldus de wethouder. Meer weten? Kijk op de website www.dementie-amstelland.nl.